Nayajuwa ya asasi, nambapo ukaniona,
Sifutiwi na maasi, fahali wangapigana,
Ungaona wanaghasi, siwe mwakaribiana,
Wawili wanapowana, ziumiazo ni nyasi.
Zinapovuma za kusi, athari inafatana,
Vya thamani henda kasi, hasara kuandamana,
Upepo hauanisi, na hewa zikitwangwana ,
Wawili wanapowana, ziumiazo ni nyasi.
Ujapobaki mkosi, kwa laiti utaguna,
Wanapowana huasi, mno wakaumbuana,
Ukenda kama mbasi, hapana kutambuana,
Wawili wanapowana, ziumiazo ni nyasi.
Wawili hawaandisi, kwa raha wakapendana,
Ukenda hupati pasi, hushinda wadodosana,
Hatawakawa wakwasi, topeni hufurushana,
Wawiliwanapowana, ziumiazo ni nyasi.
Udhani hawana hisi, sana wanapotwangana,
Hupachikana matusi, ngumi zingakosekana,
Watakwachia utesi, kusema la kutengana,
Wawili wanapowana, ziumiazo ni nyasi.
Hawana la udamisi, hawani kuchekeshana,
Majeraha hawakosi, ugani wakichuana,
Waumane si kiasi, kwa meno kutafunana,
Wawili wanapowana, ziumiazo ni nyasi.
Hutovikosa vifusi, kuta kubomokeana,
Kukaribia nususi, mema utabaki huna,
Hata uwape fulusi, lazima watagombana,
Wawili wanapowana, ziumiazo ni nyasi.
© Kimani wa Mbogo (13/03/2010)
Shairi linaangazia madhara na matokeo yanayotokea pale watu wawili wanapogombana au kupigana. Ingawa mkazo unawekwa kwa wawili hao wanaogombana, shairi linasisitiza athari za mgogoro huo kwa wengine wanaozunguka, ikilinganishwa na msemo wa “Wawili wanapowana, ziumiazo ni nyasi” – ambao unaelezea jinsi wanyonge au wasiohusika moja kwa moja katika mgogoro wanavyoumia kwa sababu ya migogoro ya wengine.
(1) Mgogoro na Athari zake: Shairi linawasilisha picha ya mgogoro ambapo washiriki wanapigana, kutoelewana, na hata kuumizana. Hali hii ina athari kubwa kwa wale wanaozunguka.
(2) Matokeo ya Mgogoro: Shairi linataja madhara ya mgogoro kama vile kupoteza vitu vya thamani, hasara, na majeraha.
(3) Migogoro Isiyotarajiwa: Hata kama watu wawili walikuwa wakipendana awali, shairi linasisitiza jinsi ambavyo mambo yanaweza kubadilika ghafla na kusababisha migogoro.
(4) Ukatili na Kukosekana kwa Upendo: Kutokana na migogoro, upendo unaweza kupotea na badala yake, kukosekana kwa heshima, kutukana, na hata vurugu zinaweza kutokea.
(5) Athari kwa Wengine: Mwishowe, shairi linarudia wazo kuu la jinsi wale wasiohusika moja kwa moja katika mgogoro wanavyoathirika. Kwa mfano, “ziumiazo ni nyasi” inaweza kuwakilisha jamii, familia, au hata mazingira ambayo yanakumbwa na athari za mgogoro wa wawili hao.
Kwa ufupi, shairi linatoa onyo la kufikiria athari za migogoro yetu kwa wengine na linatukumbusha jinsi ambavyo tunapaswa kuchukua hatua za kutatua tofauti zetu bila kuwadhuru wengine.
