Nenda kwako kununuwa, nisijuwe ya uneni,
Sijapata kuuziwa, haki umeshanihini,
Lugha yako sijajuwa, ukaniona sinani,
Nitaishi siku gani, Pasi na kubekuliwa?
Vibaya nimeuguwa, sinayo siha mwilini,
Safu nimetimuliwa, nijapo zahanatini,
Sijapata kutibiwa, tabibu kuniauni,
Nitaishi siku gani, Pasi na kubekuliwa?
Matumboni sijajawa, nibishapo hotelini,
Chochote sijauziwa, mhudumu hanioni,
Kwakonimebaguliwa, lugha yako siineni,
Nitaishi siku gani, Pasi na kubekuliwa?
Nasafiri sijajuwa, lugha nauri garini,
Ukabila umejawa, wanipuuza mwendoni,
Hasira nimeingiwa, utingo hunidhamini,
Nitaishi siku gani, Pasi na kubekuliwa?
Mhazili nimetuwa, nimefika ofisini,
Nijapo sijapokewa, umejificha chumbani,
Lugha sijaigunduwa, sijakuli na siguni,
Nitaishi siku gani, Pasi na kubekuliwa?
© Kimani wa Mbogo (18/08/2010)
(1) Mgongano wa Lugha: Kutokujua lugha ya eneo analoishi kunamfanya apate matatizo mengi. Anashindwa kununuwa vitu, kupata huduma za afya, na hata kula hotelini kwa sababu watu hawamwelewi.
(2) Ubaya wa Ubaguzi: Kwa sababu ya kutokujua lugha, anaonekana kuwa tofauti na wenzake. Hii inamfanya apate tabu anapohitaji msaada au huduma. Anabaguliwa na kudhulumiwa katika maeneo mbalimbali kama hoteli, zahanati, na hata kwenye usafiri.
(3) Hasira na Huzuni: Kukosa kueleweka kunamfanya ahisi kama yeye si sehemu ya jamii. Anajisikia mwenye hasira na huzuni, akijiuliza atadumu kwa muda gani katika hali hiyo.
(4) Mshikamano wa Jamii: Shairi linaonyesha umuhimu wa kujua lugha ya eneo unaloishi ili kuwa na mshikamano na jamii. Lugha inaunganisha watu na inawezesha mawasiliano. Bila lugha, mtu anaweza kujisikia pekee yake na kutengwa.
(5) Ujumbe kwa Jamii: Mwandishi anawasihi jamii kutotumia lugha kama kigezo cha kubagua wengine. Kila mtu anapaswa kuheshimiwa na kupewa haki zake bila kujali anajua lugha gani au anatoka wapi.
Hitimisho: Shairi linatoa taswira ya hali ngumu inayowakumba watu wasiojua lugha ya eneo wanamoishi. Mwandishi anasisitiza umuhimu wa lugha katika kuunganisha jamii na kuleta mshikamano. Pia, anatoa wito kwa jamii kuheshimu na kushughulikia masuala ya lugha kwa umakini ili kila mtu apate haki zake.
